<span style="color:#437FA4">Podstawa programowa szkolenia przygotowującego do pracy w obszarze profilaktyki zachowań ryzykownych</span> wersja robocza, listopad 2014

Szkolenia konstruowane w oparciu o proponowaną podstawę programową powinny przygotowywać uczestników do pracy w obszarze profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej.

Uczestnicy w ramach szkoleń powinni nabyć umiejętności:

  • pracy z różnymi grupami odbiorców działań profilaktycznych: dziećmi od 7 roku życia, młodzieżą i młodymi dorosłymi oraz rodzinami,
  • konstruowania programów profilaktycznych,
  • rozpoznawania potrzeb profilaktycznych danej grupy odbiorców i doboru odpowiednich działań,
  • pracy profilaktycznej z zachowaniem wysokich standardów etycznych,
  • propagowania profilaktyki opartej na dowodach naukowych.

Uczestnikami szkoleń opracowanych w oparciu o podstawę programową mogą być studenci 4 i 5 roku oraz absolwenci co najmniej I stopnia studiów wyższych w zakresie tych nauk społecznych, które przygotowują do pomocowej pracy z ludźmi oraz kierunków nauczycielskich.

Cele programu

Szkolenie powinno rozwijać wiedzę i umiejętności uczestników w 5 aspektach:
1. Rozwój kompetencji osobistych:

  • wzrost wglądu we własne funkcjonowanie psychoemocjonalne i interpersonalne,
  • autodiagnoza i rozwiązanie intrapsychicznych problemów utrudniających pracę profilaktyczną,
  • doskonalenie kompetencji interpersonalnych.

M.in.
• doskonalenie wybranych umiejętności interpersonalnych służących pomaganiu (aktywne słuchanie, udzielanie wsparcia, decentracja)
• rozwijanie umiejętności społecznych (np. rozwiązywania konfliktów, współpracy)

2. Rozwój umiejętności dotyczących metodyki pracy profilaktycznej:

  • umiejętności zarządzenia grupą (klasą)
  • metody interaktywne np. metoda projektu
  • zasady pracy w małych grupach
  • techniki aktywizujące,
  • umiejętności prowadzenia warsztatu profilaktycznego
  • metodyka pracy w profilaktyce selektywnej/ wskazującej np. dialog motywujacy, kontrakt
  • socjoterapia

3. Wzrost wiedzy dotyczącej:

  • substancji psychoaktywnych – objawy użycia, szkody zdrowotne
  • zachowań ryzykownych, a w tym:
  • zachowań charakterystycznych dla kolejnych etapów rozwojowych
  • czynników ryzyka i czynników chroniących
  • mechanizmów wyjaśniających utrwalanie się takich zachowań
  • konsekwencji zdrowotnych i społecznych

  • patologii społecznej i mechanizmów powstawania nieprzystosowania społecznego,
  • systemów i metod oddziaływań wychowawczych i profilaktycznych
  • profilaktyki opartej na wiedzy, w tym rekomendowanych programów profilaktycznych
  • specyfiki pracy z:
    • uczniami w szkole
    • dziećmi i młodzieżą poza szkołą
    • dorosłymi
    • rodzicami
    • rodzinami
  • profilaktyki opartej na wiedzy, w tym rekomendowanych programów profilaktycznych
  • opracowywania programów profilaktycznych
  • najważniejszych regulacji prawnych mających zastosowanie w profilaktyce
  • oceny skuteczności działań profilaktycznych – ewaluacja
  • zagadnień etycznych w działalności profilaktycznej

4. Wzrost umiejętności pracy profilaktycznej, jej planowania i ewaluowania:

  • dokonywania diagnozy problemów podopiecznego,
  • wyboru programu profilaktycznego odpowiedniego do potrzeb danej grupy odbiorców i krytycznej analizy programów profilaktycznych
  • planowania, realizacji i ewaluacji działań profilaktycznych
  • ewaluacji programu
  • współpracy z instytucjami i władzami samorządowymi
  • szkolenia realizatorów programu

5. Rozwój umiejętności pracy profilaktycznej z perspektywy zdrowia publicznego
Metodyka szkolenia
Szkolenie opiera się na metodyce wykładowo-treningowo-warsztatowej. Wykorzystywane będą szkoleniowe materiały wideo.
Wymiar czasowy programu szkoleniowego – nie mniej niż 210 godzin zajęć.
Blok treningowy – trening psychologiczny – w wymiarze 56 godzin,
Blok warsztatowy – w wymiarze 124 godziny,
Blok teoretyczny – przewiduje 30 godzin wykładów i zajęć seminaryjnych.
Ważnym elementem programu szkoleniowego jest zaliczenie jednej z 3 form doskonalenia umiejętności:

  • co najmniej 7-dniowego stażu w placówce realizującej program z zakresu profilaktyki wskazującej lub selektywnej,
  • prowadzenie zajęć szkołach ramach rekomendowanego programu profilaktycznego (pod opieką trenerów lub z superwizją),
  • praca własna polegająca na samodzielnym wykonaniu zadania uzgodnionego z kierownikiem szkolenia.

Szkolenie powinno być prowadzone w zamkniętej 10-15 osobowej grupie. Bloki treningowy i warsztatowy powinny być prowadzone przez 2 trenerów. Blok teoretyczny, wykładowo-seminaryjny, mogą prowadzić inni wykładowcy.
Zajęcia powinny odbywać się w kilku zblokowanych, kilkudniowych sesjach wyjazdowych, obejmujących w sumie 26 dni zajęć, to jest 210 godzin (24 dni x 8 godz. + 2 dni x 10 godz.).
Zajęcia będą kończyły się egzaminem końcowym prowadzonym w formie pisemnego testu wiadomości.
Do rozstrzygnięcia pozostaje kwestia, czy warunkiem ukończenia programu szkoleniowego powinna być obrona pracy dyplomowej na któryś z poniższych tematów:

  • Studium przypadku (podopiecznego placówki, w której odbywany jest staż),
  • Analiza systemowych czynników zmiany psychologicznej (placówki, w której odbywany jest staż, ewentualnie studium grupy lub środowiska lokalnego).
Przykładowa struktura programu szkoleniowego

Podst_progr_tabela

Opis modułów programu

Trening psychologiczny (56 godzin)
• trening otwarcia – umożliwiający rozszerzenie i pogłębieniu samowiedzy i samoświadomości oraz korekcję swoich braków i ograniczeń funkcjonowania emocjonalnego, postaw i zachowań w kontekście funkcjonowania zawodowego w roli profilaktyka

Blok teoretyczny (30 godzin)

  • przepisy prawa dotyczące narkomanii, narkotyków, alkoholu, w tym prawo dot. narkotyków i alkoholu obowiązujące w szkole oraz praw pacjenta
  • środki psychoaktywne
  • koncepcje, specyfika, czynniki, rozpowszechnienie, rodzaje, skutki
  • przegląd teorii profilaktyki zachowań ryzykownych
  • Wiedza o niepożądanych zachowaniach, Rozumienie przyczyn, funkcji rozwojowych, specyfiki zjawiska
  • – zachowania: problemowe i ryzykowne (Jessor), antyspołeczne (Moffit, Hawkins i Wies), eksternalizacyjne (Achenbach)
    – społeczno-ekologiczne koncepcje rozwoju (Bronfenbrenner)
    – koncepcja resilience (Garmezy, Rutter, Werner)

  • wybrane programy profilaktyki oparte na dowodach naukowych
  • standardy zawodowe i etyczne pracy profilaktyka,
  • miejsce profilaktyki w ochronie zdrowia
  • – profilaktyka jako element zdrowia publicznego
    – poziomy profilaktyk
    – profilaktyka a promocja zdrowia
    To ważny i dyskusyjny punkt, np. zgodnie z pewnym ujęciem profilaktyka traktowana jest jako element (wcale nie najważniejszy) promocji zdrowia, z kolei bywa i tak, że promocję zdrowia przeciwstawia się (tradycyjnie rozumianej, biomedycznej) profilaktyce
    – profilaktyka a leczenie i postępowanie po leczeniu

  • miejsce profilaktyki w wychowaniu
  • – programy pozytywnego rozwoju młodzieży
    – koncepcja „Five C’s”
    – koncepcja zintegrowanego kształcenia
    – profilaktyka negatywna – kamery, monitoring, itd.

  • profilaktyka oparta na wiedzy
  • – czynniki ryzyka/ochrony
    – strategie
    – programy
    – system rekomendacji

  • ewaluacja działań profilaktycznych
  • systemowe rozwiązania i prawo dotyczące profilaktyki
  • – gminne komisje
    – szkolny program profilaktyki
    – ustawy, krajowe programy i rozporządzenia
    – europejskie źródła finansowania

Warsztaty (124 godziny)

  • diagnoza kliniczna
  • – wzrost umiejętności dokonywania diagnozy, rozumianej jako rozpoznanie pozytywnych i negatywnych właściwości psychicznych oraz psychologicznych mechanizmów funkcjonowania podopiecznego, sformułowanie hipotez dotyczących problemów w funkcjonowaniu podopiecznego, prognoza skutków kontynuacji aktualnego sposobu zachowania podopiecznego oraz zaplanowanie działań mających na celu modyfikację tego, co problematyczne w funkcjonowaniu podopiecznego

  • doskonalenie umiejętności postępowania profilaktyczno – wychowawczego:
  • – umiejętność wejścia i pozostawania w kontakcie pomocowym profilaktyk – podopieczny (m.in. budowanie relacji partnerskiej, umiejętność rozumienia drugiej osoby, okazywania jej troski, zainteresowania, szacunku, zapewnienia komfortu psychicznego, zachowania własnej odrębności i zdolność do przyzwolenia na odrębność drugiej osoby, umiejętność słuchania, parafrazowania, nieocenianie, umiejętność zadawania pytań, umiejętność decentracji, Język „ja”, umiejętność decentracji)
    – zawarcie kontraktu pomocowego (np. 5 kroków Enrighta)
    – podstawy pracy indywidualnej z podopiecznym (co konkretnie?)
    – interwencja kryzysowa (co konkretnie?)

  • metodyka pracy profilaktycznej z klasą szkolną z całym jej usytuowaniem w systemie szkolnym (klasa szkolna nie może być traktowana jak grupa psychokorekcyjna
  • doskonalenie umiejętności prowadzenia warsztatu profilaktycznego
  • doskonalenie umiejętności wywierania wpływu na stan i rozwój profilaktycznej grupy psychokorekcyjnej oraz na poprawę funkcjonowania rodziny podopiecznego
  • – podstawy pracy z profilaktyczną grupą psychokorekcyjną (normy grupowe, dynamika grupy, role grupowe, fazy rozwoju grupy, praca z oporem grupy)
    – podstawy pracy z rodziną (m.in. diagnoza struktury rodziny, umiejętność przyjęcia roli bezstronnego mediatora, negocjacje)
    – kształtowanie umiejętności organizacji pracy profilaktycznej w środowisku lokalnym – profilaktyk jako lider, animator działań

  • doskonalenie umiejętności planowania, realizacji i ewaluacji programu profilaktycznego
  • podsumowujący warsztat integrujący indywidualne doświadczenie uczestnictwa w programie szkoleniowym, wzmacniający transfer nabytych w programie umiejętności do funkcjonowania zawodowego.
Skip to content